Άρθρο της Χριστίνας Πιερίδη Αντωνίου, Επικεφαλής Ανάπτυξης Εργασιών και Δημοσιονομικής Πολιτικής στον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Πολίτης» στις 27 Οκτωβρίου
Η μεγάλη, ευρωπαϊκή εκστρατεία για την πράσινη μετάβαση και την ευθυγράμμιση της οικονομίας με βιώσιμες πολιτικές, διαμορφώνει το επιχειρηματικό περιβάλλον του σήμερα και κυριότερα του αύριο.
Εξάλλου, από τότε που η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε τη βιώσιμη μετάβαση ως προτεραιότητά της, έχει υιοθετηθεί ένας σημαντικός αριθμός νομοθετικών και ρυθμιστικών μέτρων οι οποίοι άλλαξαν ουσιαστικά το επιχειρηματικό περιβάλλον καθώς και τη λειτουργία των επιχειρήσεων σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Ο αντίκτυπος αυτός ήταν ιδιαίτερος για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς πολλά από αυτά τα ρυθμιστικά μέτρα έχουν ως στόχο να προωθήσουν τη βιώσιμη χρηματοδότηση και να διασφαλίσουν ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις, μέσω και του τραπεζικού τομέα, διοχετεύονται προς τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η υιοθέτηση του ESG από τις τράπεζες
Οι τράπεζες στην Κύπρο ενσωματώνουν τις αρχές της βιωσιμότητας, θέτοντας ψηλούς στόχους για την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματός τους, τη βέλτιστη εταιρική διακυβέρνησή τους και την κοινωνική συνεισφορά τους. Οι στόχοι αυτοί είναι συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι και επικοινωνούνται με διαφάνεια στο επενδυτικό κοινό και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω των εκθέσεων βιωσιμότητας που ετοιμάζουν. Οι συγκεκριμένες εκθέσεις βιωσιμότητας συντάσσονται κάθε χρόνο με βάση διεθνή πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές. Μεταξύ άλλων εξηγούν πώς ευθυγραμμίζονται οι στόχοι ESG της κάθε τράπεζας με τις διεθνείς πρωτοβουλίες, ιδίως με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Οι εκθέσεις βιωσιμότητας περιγράφουν με λεπτομέρεια πώς ενσωματώνονται οι στόχοι ESG της τράπεζας σε όλα τα τμήματα και στις λειτουργίες του οργανισμού, καθώς και πώς οι τράπεζες αναθεωρούν τη δομή και τις πολιτικές τους ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι ESG που έχουν τεθεί. Σημειώνεται ότι εγκεκριμένοι ελεγκτές θα διενεργούν τη διασφάλιση της υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας σύμφωνα με εθνικά και ευρωπαϊκά πρότυπα διασφάλισης.
Ως παράδειγμα στόχων βιωσιμότητας σημειώνεται ότι οι τράπεζες θέτουν αριθμητικούς στόχους για συμμετοχή των γυναικών στα ανώτερα διευθυντικά επίπεδα ή στα διοικητικά συμβούλιά τους. Επίσης θέτουν στόχους για μείωση του αποτυπώματος άνθρακα τους, που συνάδουν με τις εθνικές δεσμεύσεις για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 (δηλαδή μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Κύπρο μέχρι το 2050). Για παρακολούθηση του στόχου αυτού μετρούν και δημοσιεύουν ετησίως το αποτύπωμα άνθρακα σε σχέση με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις εσωτερικές δραστηριότητές τους καθώς και από τη χρηματοδότηση που παρέχουν.
Πράσινα δάνεια
Πέραν των ενεργειών τους για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος τους από τις εσωτερικές λειτουργίες τους, όπως η ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι τράπεζες λαμβάνουν ενέργειες για σταδιακή αύξηση του ποσοστού πράσινων δανείων τους. Από το 2024 οι τράπεζες δημοσιεύουν τον Δείκτη Πράσινων Στοιχείων Ενεργητικού (Green Asset Ratio) ο οποίος μετρά πόσο «πράσινο» είναι το χαρτοφυλάκιό τους, με δανειοδοτήσεις εταιρειών που χαρακτηρίζονται ως πράσινες από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ταξινόμησης (EU taxonomy).
Ως απόρροια των πιο πάνω στόχων τους για αύξηση της βιώσιμης χρηματοδότησής τους, αλλά και με βάση τις εποπτικές και κανονιστικές απαιτήσεις τους, οι τράπεζες οφείλουν να αξιολογούν μέσω των παραμέτρων του ESG τη βιωσιμότητα των υφιστάμενων και δυνητικών πελατών τους και να κατευθύνουν τις στρατηγικές δανεισμού τους σε πιο βιώσιμες, υπεύθυνες και διαφανείς εταιρείες.
Η σημασία της πλατφόρμας Synesgy στην Κύπρο
Λόγω των σημαντικών αυτών εξελίξεων, η Artemis Credit Bureau, το κυπριακό Γραφείο Πίστης, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Τραπεζών Κύπρου και τα μέλη του, καθώς και με την εταιρεία ICAP CRIF A.E., μέλος του διεθνούς Ομίλου της CRIF S.p.A., συνεργάστηκαν και εγκαθίδρυσαν πρόσφατα στην κυπριακή αγορά ένα σημαντικό Έργο υποδομής στον τομέα του ESG: Το Διατραπεζικό Έργο Αξιολόγησης Επιχειρήσεων βάσει των κριτηρίων ESG μέσω της παγκόσμιας ψηφιακής πλατφόρμας με την ονομασία Synesgy.
Το Synesgy είναι μια παγκόσμια ψηφιακή πλατφόρμα συλλογής και αξιολόγησης δεδομένων ESG η οποία δίνει τη δυνατότητα σε κάθε επιχείρηση, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου, να αξιολογήσει το βαθμό βιωσιμότητάς της συμπληρώνοντας κοινά διατραπεζικά ερωτηματολόγια για την έκδοση πιστοποιητικών ESG. Τα πιστοποιητικά ESG της κάθε εταιρείας καταγράφουν μία συνολική βαθμολογία ESG η οποία αποτυπώνει τη συμμόρφωση της εταιρείας στα Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Διακυβερνητικά (ESG) κριτήρια, ενώ περιλαμβάνεται και σχέδιο δράσης ESG, στη βάση του οποίου η κάθε εταιρεία έχει εικόνα για τα αδύναμα σημεία της προκειμένου να τα βελτιώσει και συνεπώς να ανεβάσει την αξιολόγησή της. Πέραν του εξατομικευμένου σχεδίου δράσης για βελτίωση της απόδοσης της στα κριτήρια ESG, κάθε επιχείρηση λαμβάνει εκτίμηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της (GHG emissions). Μάλιστα, η πλατφόρμα Synesgy πληροί όλες τις προϋποθέσεις των διεθνών και ευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισμών σχετικά με τα κριτήρια ESG.
Στόχος είναι να μπορούν οι εταιρείες που έχουν ψηλό βαθμό αξιολόγησης ESG και άρα χαμηλότερη έκθεση σε περιβαλλοντικούς και άλλους κινδύνους ESG και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε σχέση με τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, να έχουν χρηματοοικονομικό όφελος κατά τη λήψη τραπεζικών υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, οι εταιρείες με ψηλό βαθμό αξιολόγησης ESG θα αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα καθώς οι πελάτες τους (άλλες εταιρείες και καταναλωτές) λαμβάνουν υπόψη όλο και περισσότερο το αποτύπωμα των προμηθευτών τους στο περιβάλλον και την κοινωνία στην αξιολόγησή τους.
Μπορεί σήμερα οι κανονιστικές απαιτήσεις για τα κριτήρια ESG να αφορούν τις εταιρείες μεγαλύτερου μεγέθους με μεγάλες αλυσίδες αξίας, παρόλα αυτά μέσω του Έργου που αναπτύχθηκε από τις τράπεζες στην Κύπρο, και του αξιόπιστου εργαλείου του Synesgy δίνεται μια χρυσή ευκαιρία στις κυπριακές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου, να αξιολογήσουν την απόδοση τους και να χαράξουν την πορεία τους προς τη βιώσιμη ανάπτυξή με όλα τα θετικά συνεπακόλουθα.
Καταληκτικά, σημειώνεται ότι οι τράπεζες τόσο στην Κύπρο όσο και διεθνώς αποτελούν αφενός παραδείγματα επιχειρήσεων που εφαρμόζουν το ESG και αφετέρου αποτελούν τον πλέον ουσιαστικό παράγοντα παρακίνησης των επιχειρήσεων, των οικοσυστημάτων και της οικονομίας προς τη νέα, πράσινη και βιώσιμη -κατά το βέλτιστο δυνατόν- εποχή.